Ortalık Karıştı, Peki Neye İnanacağız?

Çin şirketi Deepseek yeni R1 modeliyle tüm dünyayı gafil avladı. Bu model, 10 gün önce kullanıma açıldığında SoTA (state of the art) model olan ChatGPT o1’i pek çok metrikte geçti ya da yakın performans sergiledi. Çince metriklerde ilk sırayı hiç bırakmadı, en çok kodlama metriklerinde geri kaldı yine de İngilizce diliyle ilgili metriklerde genel olarak OpenAI ve Anthropic modellerini sıklıkla geçti.
Daha yeni bir model olarak Deepseek R1’in performansı belki de beklentiler dahilinde sayılabilirdi ama Llama hariç Amerikan SoTA modellerin aksine Deepseek modelleri açık kaynak. Yani bu modelleri Deepseek platformunda ücretsiz kullanabilir ya da indirip kendi eğitim ek süreçlerinizden geçirip ücretsiz kullanabilirsiniz. Üstüne üstlük Deepseek R1 modelinin eğitimi sadece 6 milyon dolarlık bir maaliyetle gerçekleştirildi. Bu kendi başına büyük bir meblağa olabilir ama ölçeğinde, yani büyük şirketlerin karşılaştırılabilir performans gösteren modeller eğitmek için harcadıkları paraların yanında, oldukça ufak bir harcama. En önemli (muhtemelen çileden çıkarıcı) faktörlerden biri ise bu başarının Amerika’nın Çin’e karşı devam etmekte olan kaynak ambargosu içerisinde başarılmış olması.
Deepseek R1 modeli 2000 adet H800 çip ile eğitildi. H800 Amerikan şirketlerinin kullandığı H100 çiplerin daha az performans gösteren bir versiyonu. Nvidia ambargoya rağmen Çin piyasasını kaybetmek istemediği için özel üretildi. Ama şimdi Çin nazarında bir satış değeri yok çünkü güncellenen ambargo koşulları H800 ayarındaki çiplerin de Çin’e satışını yasaklıyor. Bu çiplerin Deepseek tarafından ambargo daha da sıkılaşmadan önce biriktirildiği tahmin ediliyor. Görünen o ki, Çin baskıların karşısında Yapay Zeka eğitimi için Amerikan şirketlerinin bu bağlamda “kaba kuvvet” olarak nitelendirilebilecek yaklaşımları yerine daha verimli metotlar geliştirmek durumunda kalmışlar. Belki de diğer ülkeler de bu çözümcü yaklaşımdan feyz almalılar.
Bu gelişme o kadar önem arz ediyor ki, Amerikan çip şirketi Nvidia’nın hisseleri Deepseek R1 halka sunulduktan sonra 600 milyarlık değer kaybı yaşadı. Diğer teknoloji hisseleri de düşüş trendinden paylarını aldılar. Deepseek uygulaması App Store’da en çok indirilen ücretsiz uygulama olarak ChatGPT uygulamasını tahtından etti. Ama hiç kimse Deepseek’in Yapay Zeka dünyasındaki başarısını karşılıksız bırakmaya niyetli değildi.
OpenAI yeni o3 modellerinin mini ve mini high versiyonlarını kullanıma açtılar, mini ücretsiz paketlerde bile kullanılabiliyor. Eli zorlanan Google ise sessiz ve sedasız bir şekilde Gemini 2.0 Pro’nun deneysel bir versiyonunu ücretli kullanıcılarına açtı. Meta ve Anthropic şirketlerinin CEO’ları ise Deepseek’i bir tehdit olarak görmediklerini açıklamakla yetindiler. Bu yaklaşımlarının dayanağı ise Deepseek temsilcilerinin, röportajlar sırasında daha çok bilimsel ilerleme ile ilgilendiklerini belirtmeleri ve araştırmacı ağırlıklı bir işe alım profilleri olması.
Çin cephesinde de sular durulmadı. Alibaba Qwen-2.5-Max modelini yayınladı. Açıkladıkları sonuçlara göre bu model, 5 önemli metrikte Deepseek, Meta, OpenAI ve Anthropic’in modellerinden üstün başarı sergiledi. Aynı derecede önemlisi, bu model de açık kaynaklı. Deepseek sistemlerini test etmek amaçlı yapılan dış kaynaklı güvenlik taramaları geniş kapsamlı gizlilik ihlallerini ortaya çıkardı. Deepseek tespit edilen açıklar ve fazlasına karşı yeni önlemler aldı ama Yapay Zeka ile ilgili çeşitli güvenlik endişeleri tekrar gündeme oturdu.
Bu gelişmelerin karşısında David Sacks, Trump hükümetinin yeni Crypto ve Yapay Zeka sorumlusu, Deepseek’i modellerini geliştirmek için ChatGPT’yi kullanmakla suçladı. Amerikan Donanması, Deepseek modellerinin kullanımını yasakladı. OpenAI’ın bir numaralı sponsoru Microsoft ise R1 modelini Azure’a müşterilerinin kolay kullanımı için ekledi. Evet Microsoft ile OpenAI’ın arası iyice açılıyor gibi görünüyor.
Önce OpenAI veri merkezleri için Microsoft dışında sağlayıcılarla da çalışmaya başladı. Şimdi ise Japon şirketi SoftBank ile yatırım pazarlıkları içerisinde. SoftBank, OpenAI’a 25 milyar dolara kadar yatırım yapmak niyetinde. Eğer anlaşma bu meblağa ile sonuçlanırsa SoftBank, Microsoft’un yatırımını geçmekle kalmayacak neredeyse ikiye katlayacak. Bu kesinlikle Microsoft için kendisini sağlama alma sebebi sayılabilir.
Mevcut durumda, model gücü avantajı her gün el değiştirirken ve dünyadaki en değerli şirketler bile sadece 1 gün içerisinde milyarlarca dolarlık değer kaybına uğrayabilirken tek yapabileceğimiz gelişmelere mantık çerçevesinde yaklaşmak, bulaşıcı panik ve abartıya sakinlikle yaklaşmak. Çünkü ilk güruh geçtikten sonra aslında çok bir şey değişmemiş olacak ama kısa vadede nelerin değişebileceği ve bizim bu durumda neler yapabileceğimiz biraz daha netlik kazanmış olacak.