Mentorluk: Odaklanma ve Harekete Geçişin Anahtarı

Mentorum ‘’Beslendiğin yeri söyle, seni istediğin yere götürüp götürmeyeceğini söyleyeyim’’ demişti. Kararlarınızı genellikle bulunduğunuz yerdeki kişilerin ortalamasına göremi alıyorsunuz? Maaş zamları, yan haklar, krizlere yönelik stratejiler, kurumsallaşma süreçlerinde atılan adımlar için kimden, neyden besleniyorsunuz? Operasyonel işler, aciliyet baskısı yaratıp sizi meşgul yaparken, muhtemelen uzun saatler çalışıyor ve dürüst olmak gerekirse çoğu zaman tepkisel oluyoruz. Bu döngüden çıkış var mı? Sizin dışınızda, sizin gibi olandan değil, daha duru bir gözlemciye ihtiyacınız oluyor mu? Bu yazımda, odaklanmanızı ve etkin kararlarla harekete geçmenizi güçlendirecek, mentorluğu konuşmak istiyorum.
Kimle Konuşmalısınız?
İşletmeyi yönetme veya çalışanlarınızı idare etme tarzınız hakkında kiminle konuşuyorsunuz? Pozisyonunuzu zayıflattığınızı hissetmeden, endişelerinizi kiminle paylaşabilirsiniz? Liderliğiniz altında işletmeniz büyümeye başladı. Bu büyümenin sağlıklı olması için eski bildiklerinizle ve beslendiklerinizle olmayacağını bilmelisiniz. Stratejik, taktiksel ve insan kaynakları konularının her birine hâkim olma çabanız, her geçen gün sizi ve kurumunuzu daha çok yormaktadır.
Eğitim verdiğim ve mentorluk yaptığım kurumlarda ilk sorum genel şu olmaktadır. Bu kurumun kültürünü oluşturan değerler nelerdir? Değerlerine hâkim olmayan çalışanın, değerleriyle yaşamayan bir kurumda, ortak amacı oluşturarak bağ kurması, anlam arayışını bulması ve aidiyeti oluşturması zordur. Değerleri içinde çeviklik olduğunu ifade eden bir kurumun, çevik kararlar alamaması, rekabetin gerisinde kalması, hedeflerine ulaşamaması vb birçok sorunu yaşandığına şahit oldum. Değerleri bilmek ile değerlerin kurumda yaşaması, düşünsel ve davranışsal örneklerinin oluşturulması, kurum kültürüyle entegresinin kurulması sürecinde, mentorlüğün oldukça önemi bulunmaktadır.
Yaşadığım şehirde gıda sektöründe tanınmış, İskender’i meşhur bir firmanın sahibi, her bir araya gelmemizde, yatırım, finans ve çalışanlar ile ilgili fikirleri, güzel İskender’imi yerken bana sorduğunu fark ettim. Bilerek veya bilmeden mentor kullanmak bu olsa gerek diye düşündüm. Saygı duyduğumuz kişiyi bulup onunla konuşmak, birçoğumuzun yaptığı bir davranış. Ona şunu söyledim. ‘’Parça parça aldığın bilgileri, sağlıklı analizler yapmaya çalışarak, en akılcı kararı vermeyi nasıl oluşturuyorsun? Bence ile başlayan, bana sorarsan ile devam eden bu sohbetler ile AVM içine girme yatırım kararını almayacaksındır umarım’’ dedim. Doğru bilgiye ulaşmayı, bedel ödemeden, dost sohbetleriyle yapıyor olmak, patlak lastik ile yolda gitmeye benzer. Karar bilimindeki iç sesini kaybedersin. ‘’Senin dengelenmeni sağlayacak, duru bakışa, nedeni keşfetmeye ve bütünsel bakmana katkı sağlayacak profesyonel mentoru ihtiyacın var’’ dedim. Dinlemedi ve bir şube açtı, 2 yıl sonra kapatmak zorunda kaldı.
İşlerin ters gitmesinin veya istediğiniz gibi çalışmamasının maliyeti nedir? Markanızın zedelenmesi halinde hangi riskler sizi bekliyor? Bir mentor bu konuda size nasıl yardımcı olur.
Mentor Size Ne Sağlar?
•Büyük resme odaklanmanızı sağlar. Bunun için gözden kaçırmış olabileceğiniz güçlü yönleri, zayıf yönleri, fırsatları ve tehditleri belirlemenize yardımcı olabilir.
•Rehberlik sunabilir ve fikir paylaşabilir. Başarılı büyüme, birçok zorluğu da yanında taşır. Diğer endüstri ve sektörlerdeki en iyi uygulamaları paylaşabilir, potansiyel tuzaklara karşı uyarıda bulunabilir ve planlarınıza güven aşılayabilir.
•Zihninizde ses getiren kurul olmak. Önceliği önemli olana vermek için, düşüncelerinizi dinler, teşvik eder ve sorgulatır. Bu sayede, tek başınıza karar almaktan daha iyisini keşfetmenizi sağlayacaktır.
•Görünür olmanızı teşvik eder. Birçok lider, aynalandığının farkında değildir. İlham vermenizi bekleyen iç ve dış müşterileriniz, sizin dokunmanıza ihtiyacı var. Günün sonunda hepimiz ürün değil, hikaye satın alıyoruz. Paylaşmak, öğrenmek, sevmek ve miras bırakmak için hikayeler bize iyi geliyor. İlişkilerin yönetilmesi konusunda mentorunuz, bu konuda size yardımcı olur.
•Sizi sorumlu tutacaktır. İşinizdeki tüm zorlukları otomatik olarak çözmez, değişiklikleri uygulamak için yine de işi yapmanızı, zaman ve çaba harcamanızı ister. Hedefleri ve kilometre taşlarını belirlemenize yardımcı olurken, aynı zamanda bunları gerçekleştirme konusunda sizi sorumlu tutar.
•Yolda tutar. Hedeflerinize odaklanmanızı sağlayarak, yüksek performansı göstermeniz için yoldan sapmadığınızdan emin olmak ister.
•İş Mentorunuz size meydan okuyacaktır. Mentorunuz, standartları geliştirmek için ekstra çaba harcamanız konusunda sizi zorlayacaktır. Becerilerinizi geliştirmek, motivasyonunuzu artırmak ve başarılarınızı kutlamak için orada olmanıza yardımcı olacaklar.
Mentorluk: Rakamlarla Fayda
Yapılan çalışmada mentorun varlığı, işletmenin ömrünü iki katına çıkartırken, kalıcılık ve sürdürülebilirlik oluşturur. Mentorluk alan işletmelerin ömrününün %70’inde, 5 yıldan daha fazla sürdüğü belirtilmektedir. Bunun, mentor ve menti arasında kurulan, ortak tutkudan kaynaklı olduğu belirtilmektedir. Mentorluk programı uygulayan şirketlerin kârları ortalamadan %18 daha iyiyken , mentorluk programı uygulamayan şirketlerin kârları ortalamadan %45 daha kötü . Çalışanların %94’ü, öğrenme ve büyüme fırsatları sunulursa, bir şirkette daha uzun süre kalacaklarını ifade etmektedirler. Mentorü olan çalışanların, olmayanlara kıyasla iyi ücret aldıklarını söylüyorlar (79% – 69%) ve katkılarının meslektaşları tarafından değer gördüğüne inanma (89% – 75%) olasılıkları daha yüksektir. Bunlar işyerinde genel mutluluğun iki temel bileşenidir. Mentorluk alanların %87’si, güçlendiğini ve güvende olduğu hissettiğini, %84’ü iki yönlü ilham sağladığını belirtiyor.
Faydalarını bireysel ya da takım olarak artırabiliriz. Dış gözlemcinin olması, kararlarımızdaki duygusal etkinin azalmasını sağlarken, deneyim, mantık, çevresel faktörler, rekabet, zaman, vizyon, misyon ve değerler ile bağlantılı şekilde, kararların verilmesine olanak sağlar.
Her Şey Bir Seçim
Gelişim odaklı sohbetleri seviyorsanız, deneyim paylaşımına değer veriyorsanız, rol modelleme yoluyla, mentor ve metni arasında beceri, bilgi, uzmanlık paylaşımını içeren bir öğrenme ilişkisi, size ve kurumunuza oldukça fazla katkı sağlayacaktır. Farklılıklara değer veren, çift yönlü birlikte öğrenmeyi amaçlayan, durumsal bağlamları olan, kapsayıcı bir ortaklık için besleneceğiniz yeri bir kez daha düşünün. ‘Şuan ki karar alma ve liderlik etme tarzınıza evet derken, kurumunuzda ve iş-yaşam dengenizde nelere hayır diyorsunuz?