Biz mi Yapay Zekayı Kontrol Ediyoruz Yapay Zeka mı Bizi Kontrol Ediyor?

10-11 Şubat’taki Paris Yapay Zeka Aksiyon Zirvesi (Artificial Intelligence Action Summit), 100’den fazla ülkenin temsilcileri ve önemli teknoloji şirketlerinin CEO’larının katılımıyla gerçekleşti. Zirvenin amacı, Yapay Zeka ile ilgili çalışmaların nasıl yönlendirilmesi gerektiği konusunda fikir birliğine varmaktı. Katılımcı ülkelerden, zirvenin çıktısı olan İş Dünyasında Güvenilir Yapay Zeka Taahhüdü’nü imzalamaları istendi. Bağlayıcı olmayan bu bildirinin altı ana önceliği var.
•Dijital uçurumları azaltmak için Yapay Zeka erişilebilirliğini teşvik etmek
•Yapay Zeka’nın açık, kapsayıcı, şeffaf, etik, güvenli, emniyetli ve güvenilir olmasını sağlamak, uluslararası çerçeveleri (framework) dikkate almak
•Yapay Zeka inovasyonunun gelişimi için gerekli koşulları sağlamak, endüstriyel toparlanma ve gelişmeyi yönlendiren pazar yoğunlaşmasından kaçınarak gelişmesini sağlamak
•Çalışma ve işgücü piyasalarının geleceğini olumlu yönde şekillendiren ve sürdürülebilir büyüme fırsatı sunan Yapay Zeka kullanımını teşvik etmek
•Yapay Zeka’yı insanlar ve gezegen için sürdürülebilir kılmak
•Uluslararası denetimde koordinasyonu teşvik etmek için uluslararası iş birliğini güçlendirmek
Aralarında Çin (DeepSeek), Fransa (Mistral), Hindistan ve Kanada da olan altmış katılımcı ülke bildiriyi imzaladı. ABD ve İngiltere ise bildiriyi imzalamayan ülkeler arasında yer aldı. Önceki azhükümetten farklı öncelikleri olan Trump hükümetinin bu kararı beklentiler dahilindeydi. Ama şimdiye kadar güvenli ve etik yapay zeka geliştirmeye önem veren İngiltere’nin tercihi çoğu kişiyi şaşırttı.
ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, aşırı düzenlemenin hızlı gelişen teknolojileri kısıtlayacağından endişelendiklerini ifade etti.
Başkan Biden’ın dönemindeki Yapay Zeka Başkanlık Emirleri de Donald Trump’ın seçilmesinden sonra kaldırıldı. OpenAI da ChatGPT’nin kısıtlamalarını gevşetti. Yapılan model kullanım değişiklikleri ile ilgili detaylı bilgi ChatGPT model kartında mevcut. Bu hep yapmak istedikleri bir hareket miydi yoksa Amerika’daki değişen koşullara ayak uydurmak için mi yapıldı net değil.
İngiltere ise bu bildiriyi imzalamamalarının ABD ile bir ilgisi olmadığını, Yapay Zeka yönetimi konusunda kendi yollarını izlemek niyetinde olduklarını açıkladı. 2025’te yeni Yapay Zeka yasalarını yürürlüğe sokmak istediklerinin sinyalini de başka araştırmalarla zaten vermişlerdi. İngiltere Teknoloji Bakanı Peter Kyle, Yapay Zeka Güvenliği Enstitüsü’nün (AI Safety Institute) varlığına Yapay Zeka Güvenlik Enstitüsü (AI Security Institute) olarak devam edeceğini açıkladı. Önceki odağı etik ve ön yargısız yapay zekalar geliştirilmesini sağlamak olan enstitü çok büyük bir dönüşüm geçirmeyecek dense bile odağının ulusal güvenliğe doğru kayacağı da açıklamada yer aldı.
DeepSeek’in Janus görüntü oluşturma modeli, Adobe’nin beta fazında kullanıma açılan yeni video oluşturma modeli ve TikTok’un sahibi olan ByteDance’in sadece 1 görüntü ve ses örneği ile deepfake yaratabilen yeni yapay zeka sistemi OmniHuman-1 art arda kullanıma açıldı. Her gün yeni ve daha güçlü modeller çıkarken ve yapay zeka faaliyetleri ucuzlarken bir taraf gelişmeyi savunuyor diğer taraf ise tedbiri. Peki toplum ne diyor?
Yapay zeka kullanımı da git gide yaygınlaşıyor fakat çoğu kişinin kullanım kapsamı oldukça yüzeysel. Ama bu kullanıcıların yapay zeka chatbotlarına her gün sorular sorduğu, GPTsearch gibi yapay zeka destekli arama motorlarının kullanımının attığı ve yapay zeka asistanlarına görevler verdiği gerçeğini değiştirmiyor. Hayatımızın her alanına yapay zeka nüfuz ediyor, fark etsek de etmesek de.
Bu kadar hızla yayılan ve bu kadar güçlü bir teknolojiye temkinle yaklaşmak doğru tercih olmaz mı? Ben hala, performansından ne kadar memnun olsam da, sürekli olarak tek bir yapay zekayı kullanmaktan imtina ediyorum. Her hizmet gibi yapay zekaların da kullanım verisi takip ediliyor. Yapay zekaların kendileri bile izin verildiği, hatta bazen izin verilmediği, durumlarda konuşma bilgileri üzerinden eğitiliyor. En azından kullanım çeşitlendirmesiyle ben dijital ayak izimi biraz daha az takip edilebilir kılmaya çalışıyorum. Bazı büyük şirketlerin tekelleri bunu daha zor kılsa da çabamızın her zaman bir önemi var.
Kendi kendimizi yok etmemize ne kadar kaldığını ifade etmek için bir uyarı ve metafor olarak tasarlanan Kıyamet Saati (Doomsday Clock) geçtiğimiz sene 1 saniye daha ilerletildi. Artık Gece Yarısı’na 89 saniye kaldı. Bunun başta gelen sebeplerinden biri Yapay Zeka teknolojisi. Herhangi bir şeyi ipin ucu kaçtıktan sonra düzeltmek çok daha zor. Mevzubahis güçlü, kolayca saklanabilen ve daha da kolayca amacından uzaklaştırılan bir teknoloji ise ipin ucunun hiç kaçmaması muhtemelen herkes için ideal senaryo. Peki Gerçek Dünya ile İdeal Dünya arasındaki mesafe ne kadar?